2024 yılının Ocak, Şubat ve Mart aylarını kapsayan ilk çeyreğinde Türk Hava Yolları(THYAO), Koç Holding (KCHOL), Arçelik (ARCLK) ve Tofaş (TOASO) zarar açıkladı.
Türkiye ekonomisinin lokomotif şirketlerinin aynı anda zararda olması, özel sektörün karşı karşıya olduğu zorlukların derinliğini gözler önüne serdi.
Bu gelişmeler, reel sektördeki kırılgan yapının giderek daha görünür hale geldiğini gösteriyor.
Türk Hava Yolları, 2023'ün aynı döneminde 226 milyon dolar kar etmişken, 2024’ün ilk çeyreğinde 44 milyon dolar zarar açıkladı. Bu beklenmedik zarar analistleri de şaşırttı.
Zararın en önemli nedeni personel giderlerindeki büyük artış.
Türk Hava Yolları’nın dolar bazındaki personel maliyeti %44,6 oranında yükseldi. Buna jet yakıtı giderlerinde yaşanan artış da eklendi.
Ayrıca döviz kurundaki dalgalanma da şirketin bilançosunu olumsuz etkiledi. Doların zayıflaması ve euronun güçlenmesi, Türk Hava Yolları'nın finansal dengesini bozdu.
(milyon dolar)
Kalem | 1Ç24 | 1Ç25 | Yıllık Değişim |
---|---|---|---|
Net Satışlar | 4.769 | 4.887 | +2% |
FAVÖK | 503 | 286 | -%43 |
FAVÖK Marjı | 10,5% | 5,9% | -470 baz puan |
Net Kar | 226 | -44 | Zarara geçiş |
Koç Holding, 2023’ün ilk çeyreğinde 354 milyon lira kar açıklarken, 2024’te yaklaşık 3 milyar lira zarar etti. Bu zararın bir kısmı enflasyon muhasebesi kaynaklı olsa da esas neden holdingin bağlı şirketlerindeki mali bozulma oldu.
Cirosu geçen yılın aynı dönemine göre %18 oranında azaldı. Arçelik ve Tofaş gibi Koç Grubu’nun amiral gemisi şirketlerinde yaşanan zararlar holdingin genel bilançosuna doğrudan yansıdı.
Tofaş’ın karının düşmesi, Arçelik’in ise zarara geçmesi Koç Holding’in net zarar açıklamasında belirleyici rol oynadı.
Sanayiye dayalı yapısı nedeniyle Koç Holding, Türkiye’deki ekonomik durgunluktan yüksek oranda etkilendi.
Arçelik, geçen yılın ilk çeyreğinde 2,6 milyar lira kar etmişken, bu yıl yaklaşık 2 milyar lira zarar etti. Toplam cirosu %9 artsa da Türkiye'deki satışlarda sert bir düşüş yaşandı. Beyaz eşya satışları %14,5, televizyon satışları %7,5 oranında azaldı.
Türkiye'deki ekonomik durgunluk, tüketici talebini zayıflattı. Mısır’da da benzer bir daralma gözlemlendi. Öte yandan Avrupa'da, özellikle Whirlpool’un Avrupa operasyonlarının satın alınmasının ardından satışlarda artış sağlandı.
Ancak bu satın alma Arçelik’e büyük bir borç yükü getirdi. Bu yük önümüzdeki dönemlerde şirketin finansal dengesini etkilemeye devam edecek.
Şirketin geleceği büyük ölçüde Türkiye ekonomisinin toparlanma hızına bağlı olacak.
Koç Holding çatısı altındaki bir diğer önemli şirket olan Tofaş, geçen yılın aynı döneminde 3,8 milyar lira kar açıklamışken, bu yılın ilk çeyreğinde 140 milyon lira zarar etti. Satış gelirleri %48, üretim adedi ise %44,1 oranında düştü. Yurt içi satışlar %37,3, ihracat ise %61,5 oranında azaldı.
Bu gerilemenin arkasındaki temel neden, Doblo ve Fiorino modellerinin üretiminin Türkiye’den alınıp Romanya ve İspanya’ya taşınması oldu.
Üretim kaybı, hem iç pazarda hem ihracatta büyük daralma yarattı. Koç Grubu içindeki şirketler arasında en sert düşüş Tofaş’ta yaşandı.
Kaynak: Rasyonet, AK Yatırım
Birim: Milyon TL
Kalem | 1Ç25 | 1Ç24 | Yıllık Değişim (y/y) | 4Ç24 | Çeyreksel Değişim (ç/ç) |
---|---|---|---|---|---|
Net Satışlar | 26.674 | 48.711 | -45% | 33.061 | -19% |
FAVÖK | 699 | 6.202 | -89% | 236 | +196% |
FAVÖK Marjı | %2,9 | %13,3 | -1.045 baz puan | %0,8 | -694 baz puan |
Net Kar | -140 | 3.875 | n.m. (anlamlı değil) | -133 | n.m. |
Bu dört büyük şirketin zarar açıklaması, Türkiye ekonomisindeki durgunluğun reel sektör üzerindeki baskısını açıkça ortaya koyuyor. Sanayi ve hizmet sektöründeki şirketler, yüksek maliyetler ve azalan talep nedeniyle zor bir dönemden geçiyor. Merkez Bankası'nın faiz artırımı gibi sıkı para politikaları, durgunluğun kısa vadede sona ermeyeceğine işaret ediyor.
Bu koşullar devam ettikçe, büyük şirketlerdeki zararların sürmesi kaçınılmaz hale geliyor.